Jacobus Herculaas de la Rey, beter bekend as Koos de la Rey, was 'n ikoniese figuur in die Suid-Afrikaanse geskiedenis. Hy was 'n dapper en gerekende Boeregeneraal tydens die Tweede Vryheidsoorlog van 1899-1902 teen die Britse magte.
Koos is gebore op 22 Oktober 1847 op die plaas Rietfontein in die Wes-Transvaal. Van jongs af het hy die harde lewe van 'n veeboer geken en het groot liefde en respek vir die Boererepublieke gehad. Met die uitbreek van die Tweede Vryheidsoorlog in 1899 was hy reeds 52 jaar oud, maar dit het hom nie gekeer om die stryd aan te knoop nie.
Sy taktieke van stewige verdediging en vinnige buiteverrassingsaanvalle het die Britse magte voortdurend gefrustreer en geterg. Selfs die Britse opperbevelhebber Lord Kitchener het Koos de la Rey as "'n wakker, aktiewe, skerpsinnige teenstander" beskou.
Die Boereoorlog het egter in 1902 tot 'n einde gekom met die oorgawe van die Boererepublieke aan die Britte. De la Rey is nooit heeltemal tevrede met die Vrede van Vereeniging nie, maar het hom beywer vir die heropbou van die deurgewigte land. In 1914 het die Rebellie van Bittereinders onder leiding van De la Rey uitgebreek in protes teen die Unie se deelname aan die Eerste Wêreldoorlog aan die kant van Brittanje. Tragies is Koos de la Rey op 15 September 1914 in 'n nag-skietery by 'n Britse padversperring doodgeskiet.
Die legende van hierdie ruwe, ongeskoolde veggeneraal wat so 'n daadwerklike impak op die geskiedenisboeke gemaak het, het bly voortleef in die Afrikaner-volksiel. Vandag word Koos de la Rey onthou as een van die uitstaande Boerekrygers wat sy lewe ingeboet het vir die vryheid van sy mense en sy geboortegrond.
